Zanocuj w muzeum i przenieś się w czasie! Takie rzeczy tylko w Zakopanem [ZDJĘCIA]

Kilka kroków od gwarnych Krupówek, gdzie o góralskość w wersji przaśnej i współczesnej potyka się co krok, istnieje miejsce pamiętające czasy, gdy na motywach góralskich powstała architektura i sztuka wysokich lotów. Pod koniec XIX wieku w Zakopanem osiadł Stanisław Witkiewicz. Zafascynowany ludową twórczością Podhala stworzył unikatowy styl zakopiański.

Jego cechy posiada wiele obiektów powstałych na przełomie wieków. 41 z nich znalazło się na szlaku Stylu Zakopiańskiego. Większość z nich to wille budowane jako rezydencje dla ówczesnej arystokracji. W zbudowanej według projektu Witkiewicza Willi Koliba działa dziś Muzeum Stylu Zakopiańskiego, jedna z głównych atrakcji Zakopanego. Jest jednak i inne zaprojektowane w stylu witkiewiczowskim miejsce, które pozwala spędzić wśród pięknych stuletnich sprzętów więcej czasu niż ledwie godzinę zwiedzania...

Lustro i piec kaflowy w Pokoju Szafranowym, fot. Grzegorz Dzięgielewski

Dom Muzealny Ornak – zakopiański wehikuł czasu

Willa Ornak została ukończona w 1902 r. Jej pierwszymi gospodarzami byli Stanisław Sokołowski i jego żona Agnieszka Walczak. Od początku Ornak miał być w założeniu nie tylko ich domem mieszkalnym, ale działać również jako pensjonat dla turystów, którzy już wtedy bardzo chętnie przyjeżdżali do Zakopanego. Taką funkcję pełni do dzisiaj. Przez całą swoją historię znajduje się też w rękach jednej rodziny. 

Zakopane, weranda w Domu Muzealnym Ornak, fot. Grzegorz Dzięgielewski

Styl zakopiański to nie tylko architektura, ale też spójny z nią wystrój wnętrza, fot. Grzegorz Dzięgielewski

Nazwa Ornak pochodzi od hali w Dolinie Kościeliskiej i górującego nad nią szczytu w Tatrach Zachodnich. Przez pierwsze lata po wybudowaniu willa również stała na rozległych łąkach u podnóża Doliny Białego. Przez kolejne dekady mapa Zakopanego dość mocno się zmieniła. Sieć ulic wchłonęła dom i umieściła go w miejskiej tkance. Dziś znajduje się on przy ulicy Grunwaldzkiej otoczony nowszą zabudową.

Zakopane... Willa Ornak w listopadowej szacie, fot. Grzegorz Dzięgielewski

... i dwa dni później w zimowej scenerii, fot. Grzegorz Dzięgielewski

Prawie nic jednak nie zmieniło sie wewnątrz obiektu. Zdecydowana większość wyposażenia pochodzi z pierwszych dwóch dekad XX wieku. W wystroju dominuje więc drewno (same ściany willi powstały z ogromnych świerków sprowadzonych spod Babiej Góry) i styl zakopiański, oraz doskonale pasujące do niego detale secesyjne.  

Zakopane, Pokój Sasankowy w Domu Muzealnym Ornak, fot. Grzegorz Dzięgielewski 

Jedyną większą zmianą był powojenny remont domu, podczas którego starano się przystosować go do rosnących standardów w zakopiańskiej turystyce. Dobudowanie łazienek w każdym z pokoi zniszczyłoby jednak koncepcję architektoniczną Witkiewicza. Dlatego też zdecydowano się dom podkopać i w uzyskanym podziemnym piętrze urządzić aneks kuchenny i łazienki. Z tego też względu cena za pobyt jak na zakopiańskie warunki jest bardzo niska. Za nocleg w sezonie jedna osoba zapłaci 70 zł, a poza sezonem 50 zł. Czasem jednak pokoje trzeba rezerwować już z miesięcznym wyprzedzeniem.

Pokój Litworowy w Domu Muzealnym Ornak, fot. Grzegorz Dziegielewski

Dzieje Ornaku – historia Zakopanego w pigułce

Pokoi jest bowiem zaledwie cztery, każdy nieco inaczej urządzony, a do tego wspólna weranda i sąsiadujący z nią Pokój Werandowy, gdzie nad pianinem wisi portret pierwszego gospodarza willi. Spacerując po pokojach, możemy śledzić zapisaną w przedmiotach historię rodziny Sokołowskich, w której jak w soczewce odbijają się losy Zakopanego. Stanisław Sokołowski był leśnikiem i propagatorem ochrony przyrody w Tatrach. Jeszcze przed wojną postulował utworzenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jego synowie byli znanymi taternikami, tworzyli szkołę wspinaczy nazywaną sokołowszczyzną i mieli na koncie liczne sukcesy w wytyczaniu nowych dróg w Tatrach Wysokich. Jeden z nich Stanisław Junior, był również geologiem i badaczem wód termalnych na Podhalu. Odkrył gorące źródła na Antałówce, które dziś zasilają baseny termalne Aqua Parku Zakopane. 

Nad pianinem w Pokoju Werandowym wisi portret Stanisława Sokołowskiego, pierwszego gospodarza Ornaku, fot. Grzegorz Dzięgielewski

Pierwsi gospodarze Ornaku byli czynnie zaangażowani w ochronę tatrzańskiej przyrody, fot. Grzegorz Dzięgielewski

Dom Muzealny Ornak, obraz w Pokoju Złotogłowym, fot. Grzegorz Dzięgielewski

Dom Muzealny Ornak okazuje się kopalnią wiedzy, a parodniowy pobyt w nim lekcją historii niemniej pouczajacą od wizyty w Muzeum Tatrzańskim. Dużo informacji o historii willi znaleźć można na jej stronie internetowej www.ornak.net.pl, a jeszcze więcej dowiemy się już na miejscu z rozmowy z gospodarzami, którzy chętnie dzielą się wiedzą na temat swojego niezwykłego domu. Willa Ornak będzie też "głównym bohaterem" materiału o Zakopanem, który ukaże się w jednym z najbliższych wydań magazynu „Podróże”.

Zakopane, nocleg w Domu Muzealnym Ornak, fot. Grzegorz Dzięgielewski

Artykuł powstał przy współpracy z Małopolską Organizacją Turystyczną.