Kuchnia Wielkiej Brytanii: nie tylko fish and chips

Najsłynniejszym specjałem kuchni Wielkiej Brytanii jest bez wątpienia ryba z frytkami z dodatkiem octu, która tak naprawdę w każdym innym kraju smakuje lepiej niż w swojej ojczyźnie. Ostatnimi czasy Brytyjczycy starają się zerwać z niekorzystnym wizerunkiem własnego dziedzictwa kulinarnego. Szefowie kuchni zaskakują smakoszy pewnymi modernizacjami, szanując jednak historię i dawne receptury.

Duży wpływ na zmianę kulinarnych przyzwyczajeń miała ludność przybywająca tu z Azji i Dalekiego Wschodu. W efekcie w Wielkiej Brytanii niemal na każdym rogu można natknąć się na restauracje hinduskie, afrykańskie czy pakistańskie. Birmingham słynie na przykład z kuchni w stylu balti. Rozwinął się on dzięki Pendżabczykom – ludności pochodzenia indoeuropejskiego, przybyłej do tego przemysłowego miasta w Anglii z północnych Indii i Pakistanu.

Potrawy w stylu balti to zazwyczaj dania jednogarnkowe, do których serwowane są dodatki takie jak chlebki naan czy samosa.

Bogactwo natury

Polepszył się również brytyjski przemysł spożywczy. Częściej wykorzystywane są wysokiej jakości produkty naturalne. Natura szczodrze obdarzyła te ziemie swoimi darami: rybami, owocami morza, dziką zwierzyną, a także dziko rosnącymi ziołami i owocami. Roślinność porastająca tutejsze pola, łąki i wzgórza to doskonała pasza dla bydła.

Tradycyjna kuchnia brytyjska bazowała głównie na dużej ilości mięsa, ale obecnie coraz częściej wzbogacana jest daniami wegetariańskimi. Pozycja szefa kuchni w brytyjskiej restauracji również zaczęła nabierać większej rangi. Wiele programów kulinarnych produkowanych przez telewizję brytyjską spopularyzowało samą sztukę kucharzenia, jak również rozsławiło wielu lokalnych mistrzów kuchni.

Jamie Oliver czy Gordon Ramsey, a także słynna brytyjska gospodyni, Delia Smith wyznaczają „ścieżki smaku” na całym świcie.

Kuchnia Anglii

W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Szkocja, Anglia, Walia i Irlandia Północna. Dawniej były to oddzielne, niepodległe państwa, teraz zjednoczone są pod jedną Koroną. Mimo wspólnego systemu politycznego, zachowały swą odrębność kulturową, językową oraz kulinarną.

Anglia, a szczególnie Londyn, charakteryzuje się mieszanką wpływów kulinarnych z różnych kontynentów. W Londynie możemy spróbować także kwintesencji brytyjskiej kuchni: małży, węgorzy w galarecie oraz ryb smażonych na głębokim tłuszczu i podawanych z frytkami z octem. Ponadto popularne są londyńskie krwiste steki, pudding Yorkshire, koktajle z krewetek, oraz serwowany na deser placek jabłkowy, czyli apple pie.

Yorkshire pudding, fot. Shutterstock.com

W innych hrabstwach Anglii można odkryć smakołyki regionalne, przyrządzane według starych receptur. Na przykład w hrabstwie Lancashire (zachodnia Anglia), mamy pełen przegląd tradycyjnych dań angielskich. Region ten słynie z sera Lancashire − znanego na całym świecie ze swej wysokiej jakości. Zaliczany jest do serów twardych, a ze względu na swoje właściwości topienia się, znakomicie pasuje do dań zapiekanych.

Region ten zasiedlony był przez rodziny robotnicze, które wraz z dziećmi całe dnie ciężko pracowały. Z powodów ekonomicznych i praktycznych popularne stały się więc dania, które po włożeniu do pieca rano, były gotowe, gdy rodzina wracała po ciężkim dniu do domu.

Jednym z nich jest słynny kociołek Lancashire. Takie danie przygotowuje się w jednym garnku z mięsa, cebuli i ziemniaków. Dawniej najbardziej dostępnym i najtańszym produktem mięsnym były karki baranie. Obecnie stosuje się jagnięcinę, którą przyrządza się z warzywami korzeniowymi, takimi jak rzepa czy marchew.

Słynny black pudding, serwowany jest na śniadanie niemalże w całej Wielkiej Brytanii − w hrabstwie Lancashire znany jest jako wyrób regionalny z własną lokalną recepturą. Black pudding to kiszka nadziewana mięsem z tłuszczem i krwią, a następnie gotowana i zapiekana. Dla innych nacji nie jest to może rarytas, ale w Anglii uchodzi za regionalny przysmak.

Na wybrzeżu, we wschodniej Anglii popularne są dania z ryb oraz owoców morza. Region ten, podobnie jak Szkocja, słynie z wyśmienitych krabów, które przyrządza się na rozmaite sposoby. Zapewne wszyscy słyszeli o sałatce lub też o kotlecikach z krabów.

Do tutejszych dań regionalnych często dodaje się lokalnie hodowane warzywa. Wśród znanych warzywnych przetworów warto wymienić piccalilli - przygotowywane z kalafiora, ogórka i szalotek. Wszystko razem marynowane jest w zalewie z octu z dodatkiem rożnych przypraw.

Kuchnia Szkocji

Szkocka kuchnia ze względu na nieco chłodniejszy klimat jest bardziej treściwa. Śniadania nie odbiegają znacznie od tradycyjnego śniadania brytyjskiego, a do smażonych kiełbasek, jajek na bekonie podaje się słodki chlebek. Obowiązkowa jest też owsianka, a owsa w Szkocji nie brakuje − uprawiany jest tu na szeroką skalę.

Znajduje on zastosowanie również w innych szkockich daniach. Jednym z nich jest skirlie, czyli płatki owsiane z cebulą, a deser cranachan przygotowywany ze świeżych malin, whisky i miodu również posiada w swoim składzie owsiane płatki.

W Szkocji, otoczonej Morzem Północnym i Oceanem Atlantyckim, często jada się dania z ryb i owoców morza, miedzy innymi − homarów. Wśród ryb najpopularniejszy jest szkocki łosoś, przyrządzany na rozmaite sposoby.

Jednak kuchnia szkocka nie istniałaby bez wielce popularnej tu innej ryby − a mianowicie łupacza. Jest on składnikiem chyba najbardziej znanej szkockiej potrawy − cullen skink, do której dodaje się ziemniaki i cebulę, a także mleko i masło.

Wpływy kuchni francuskiej

Kuchnia francuska, zadomowiła się w Szkocji za sprawą… Starego Przymierza (Auld Alliance) – traktatu szkocko-francuskiego przeciwko Anglii, na mocy którego wszyscy obywatele francuscy stali się także obywatelami szkockimi i odwrotnie. Szkoci zaadoptowali wiele starofrancuskich dań i nadali im własne nazwy.

Scotch collop przekształcone zostało z francuskiej escalope (eskalopki). Do tego dania wykorzystywane są cienko pokrojone kawałki wołowiny, jagnięciny czy cielęciny, doprawione w zależności od rodzaju mięsa odpowiednimi przyprawami, a następnie duszone. Scotch collop podaje się zazwyczaj z tłuczonymi ziemniakami i tostami.

Kolejnym daniem przejętym od Francuzów jest gigot – czyli duszona gicz jagnięca lub barania z marchewką i rzepą.

Kuchnia szkocka słynie także z dań z dziczyzny, w tym z dzikiego ptactwa, na przykład bażantów i kuropatw.

Oczywiście nie zapominajmy także o wytwarzanej od stuleci szkockiej whisky. Jej oryginalna receptura przypisana jest tylko wybranym gorzelniom szkockim, mającym pozwolenie na jej wyrób.

Kuchnia Walii

Kuchnia walijska czerpie inspiracje głównie z bogactw natury. Przepiękne, zielone, walijskie wrzosowiska są idealnymi pastwiskami dla hodowli owiec. Znakomita jagnięcina często eksportowana jest do Francji. Wiele walijskich dań bazuje właśnie na delikatnym jagnięcym mięsie. Między innymi cawl, czyli gulasz z jagnięciny (choć może być przygotowany na bazie baraniny lub wieprzowiny) z dodatkiem porów, marchwi lub innych warzyw.

Cawl, fot. Shutterstock.com

Innym gulaszem z jagnięciny lub baraniny jest scouse. Do duszonego mięsa dodaje się marchew, cebulę i rzepę oraz dużo ziemniaków, a gotowe danie serwuje się z burakami i chlebem z masłem.

Walia może się poszczycić także potrawami z małży czy… wodorostów. Walijczycy wypiekają z ich dodatkiem chleb, a nawet dodają je do serów z mleka owczego.

Kuchnia Irlandii Północnej

W Irlandii Północnej, która na mapie może wyglądać jak „niechciane dziecko” Wielkiej Brytanii, kuchnia bazuje raczej na klasycznych składnikach – używanych w całym Zjednoczonym Królestwie. Niemniej jednak ze względu na surowość klimatu, jada się tu dość treściwie: mięso, owoce morza, ryby i nabiał.

Ulster Fry (śniadanie lub irlandzki lunch) to klasyka tutejszej kuchni. Na talerzu znajdziemy wówczas wszystko, co może być usmażone: kiełbaski, jajka na bekonie, chleb, ziemniaki lub chleb ziemniaczany, a także wątróbkę, grzyby. Staroirlandzki Ulster Fry smażono kiedyś na smalcu, teraz zastępuje się go się zdrowszymi tłuszczami.

W Irlandii Północnej, podobnie jak w siostrzanej Republice Irlandii, na stołach królują ziemniaki. Były one od zawsze głównym produktem wyżywienia ubogich Irlandczyków. Wśród potraw ziemniaczanych spotkamy colcannon oraz champ. Pierwsze z nich to tłuczone ziemniaki z masłem i mlekiem z dodatkiem szalotek, natomiast do drugiego zamiast szalotek używa się kapusty.

Irlandia znana jest także z odmiany sera cheddar wytwarzanego w miejscowości Coleraine.