„Dookoła świata” po Polsce – felieton Moniki Witkowskiej

Brzyskorzystewko i Szczaworyż

Nie każdy ma czas, by ślęczeć nad mapą, więc pomogę. Tak naprawdę ja też nie przesiadywałam godzinami nad mapą. Poszłam na łatwiznę i ogłosiłam na swoim facebookowym profilu błyskawiczny konkurs na śmieszne oraz dziwne lub zaskakujące nazwy naszych miejscowości. Odzew był całkiem spory, a ja – przyznaję – oniemiałam, że mamy w Polsce takie „kwiatki”. À propos, miejscowość Kwiatki też istnieje, podobnie jak Kwiatuszki Wielkie.

Zacznijmy od nazw trudnych do wymówienia. Szczebrzeszyn każdy zna, ale co powiecie na Szczaworyż? Albo Brzyskorzystewko w okolicach Żnina? Współczuję cudzoziemcom, którzy muszą to wymówić albo przeliterować.

Światowa Polska

To, że mamy w Polsce sporo ciekawych nazw geograficznych, akurat wiemy – każdy gdzieś spotyka się z „wielkim światem”. Mieszkańcom Warszawy wystarczy pół godziny i o ile nie będzie korków, zaliczą Włochy oraz Pragę. Jedna z facebookowych znajomych pochwaliła się: – Ja mam w promieniu 50 kilometrów od Łodzi: Czechy, Moskwę, Ukrainę, Palestynę i Wołyń. Biorąc pod uwagę cały kraj, bez paszportu i za skromne złotówki można odbyć podróż dookoła świata, bo do odwiedzenia są też: Węgry, Wenecja, Rzym, Szkocja, Paryż, Szwecja, Stany, Ameryka, a nawet tak egzotycznie brzmiące miejsca jak Afryka, Korea, Bagdad czy Syberia. Na Podkarpaciu, koło Dębicy, jest też Pustynia. A jeśli bardzo się uprzemy, to możemy dotrzeć nawet do znajdującego się w Wielkopolskiem przysiółka Koniec Świata. Postawiono tam gustowną ławeczkę. Chyba po to, by ochłonąć z wrażenia, że ten świat jest taki mały. Chociaż może o inne znaczenie owego Końca Świata chodziło – na przykład w kontekście wielkiej apokalipsy? W każdym razie już teraz, zanim przyjdzie Zgon, możemy wybrać sobie na miejsce zameldowania Niebo lub Piekło.

Teolog, Grzeczna Panna i Mrówki

Dla bardziej uduchowionych są inne możliwości, czyli miejscowości typu Teolog, Boże Dary, Klęczygłówek czy po prostu Parafianka. Żeby jednak nie było zbyt świątobliwie, zdarzają się również nazwy obnażające nasze ziemskie słabości. Mam kolegę, który jest fanem Zimnej Wódki (w Opolskiem), chociaż same Wódki też są (to pod Łodzią), no chyba że ktoś woli Browarek.

Z kategorią „niegrzecznych” wiążą się nazwy erotyczne. Choćby takie Pieścidło, Tumidaj, Całowanie, Gołowierzchy, Pieścirogi czy bardziej dosadne Burdele, Alfonsów albo Zdrada.

Mamy też na mapach cały słownik określający kobiety, niekoniecznie w wersji romantycznej. Przykłady: Uciekajka, Hultajka, Szkarada, Dyszobaba, Kozielaski, Grzeczna Panna (ponoć jest tam przystanek PKS: „Grzeczna Panna na żądanie”), Babule, Stare Babki.

Zupełnie inna kategoria to zwierzęta. Może nie każdy chciałby mieć za miejsce zamieszkania Robakowo, Szczury, Gęsią Krzywdę czy Duże Krówno, ale Wiewiórka, Kotki i Kocury, Mrówki, Świnki, Zajączki, Jamnik oraz Pszczółki brzmią już całkiem sympatycznie. A już Bącza-Kunina, Krowica Sama albo Krzyczki-Żabiczki – czyż nie rozbrajające? Przy wielu nazwach można się zastanawiać, co autor miał na myśli. No weźmy takie Twarogi Ruskie albo Złe Mięso – czyżby deklaracje kulinarne?

A która nazwa w moim konkursie zwyciężyła? W kilkuosobowym jury byliśmy prawie jednomyślni: za hit uznaliśmy malutką wioskę na Podlasiu o wyjątkowo oryginalnej nazwie – Niemyje-Ząbki!