Polacy wśród najuczciwszych narodów świata

W 40 krajach na całym świecie badacze przeprowadzili eksperyment mający na celu sprawdzenie ludzkiej uczciwości. W 355 miastach zostawiono 17 tys. portfeli. Przedmioty zostały podrzucone w hotelach, bankach, muzeach, placówkach pocztowych i tym podobnych miejscach. Naukowcy z Uniwersytetów w Zurichu, Michigan i Utah sprawdzali reakcję przypadkowych przechodniów na znalezione portfele.

Gruby portfel wraca do właściciela

Główny wniosek z badania napawa optymizmem: im więcej pieniędzy w portfelu, tym większe prawdopodobieństwo, że znalazca zwróci go właścicielowi. Stoi to w kontrze do klasycznych modeli ekonomicznych, które zakładają, że im większa suma pieniędzy w portfelu (czyli nagroda za nieoddania zguby), tym mniejsza szansa na jego zwrot – czytamy w serwisie „Science”, który opisał eksperyment.

Pokusa kontra wyrzuty sumienia

Skąd w nas tyle empatii? Okazuje się, że pierwszym kluczowym czynnikiem motywującym do oddania portfela jest tzw. „psychologiczny koszt nieuczciwego zachowania”, czyli – krótko mówiąc – postrzeganie siebie jako złodzieja. Mimo że zatrzymanie dużej kwoty pieniędzy jest kuszące, wygrywa chęć zachowania czystego sumienia. – Ludzie chcą postrzegać samych siebie jako uczciwych, nie jak złodziei. Zatrzymanie portfela oznacza, że musimy ponieść koszt psychologiczny związany z własnym wizerunkiem – komentuje profesor Michel Marechal z Uniwersytetu w Zurichu.

Drugim ważnym czynnikiem wpływającym na zachowanie znalazców jest altruizm. W podrzuconych portfelach znajdowały się nie tylko pieniądze, ale też wizytówki, lista zakupów, a w niektórych klucz. Ten ostatni stanowi wartość jedynie dla właściciela, nie dla osoby, która znajdzie portfel. Za altruizmem znalazców przemawia fakt, że portfele z kluczem były częściej zwracane niż te bez niego.

Rzeczywistość a modele ekonomiczne

Profesor Adam Cohn z Uniwersytetu w Michigan tak ocenia różnice między założeniami modeli ekonomicznych a wynikami badań: Fałszywie zakładaliśmy, że ludzie są samolubni. Jednak w rzeczywistości własny obraz siebie jako osoby uczciwej jest dla ludzi ważniejszy niż krótkoterminowa korzyść ze znalezionych pieniędzy.

Wśród krajów, których mieszkańcy okazali się najuczciwsi, znalazła się Polska. Najlepiej wypadli kolejno:

W kolejnej grupie znaleźli się:

Trzecia grupa kolejno:

Najgorzej test z uczciwości zdali mieszkańcy: Turcji, Ghany, Indonezji, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Malezji, Kenii, Kazachstanu, Peru, Maroko i Chin. W każdym z państw w portfelach umieszczono kwotę adekwatną do siły nabywczej lokalnej pensji. W Polsce w przypadku eksperymentu z małą kwotą pieniędzy było to 25 złotych, a w badaniu z dużą kwotą – 175 zł.

Zobacz też: ZAKOPANE – 15 najważniejszych atrakcji Zakopanego

W Polsce badanie przeprowadzono w Białymstoku, Bydgoszczy, Bytomiu, Częstochowie, Gdańsku, Gdyni, Gliwicach, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Łodzi, Lublinie, Opolu, Poznaniu, Radomiu, Sosnowcu, Szczecinie, Toruniu, Warszawie i Wrocławiu. W sumie w naszym kraju podrzucono 800 portfeli.