Myślisz, że o podróżowaniu wiesz już wszystko? Ta wystawa może cię zaskoczyć

Wystawa opowiada o podróży w odniesieniu do historii i teraźniejszości regionu, w którym swoboda przemieszczania się była do niedawna luksusem dostępnym niewielu. Otwarcie na świat po rewolucji 1989 roku oraz włączenie w procesy globalizacyjne umożliwiły obywatelom byłego bloku wschodniego wyjazdy i wymianę międzynarodową na zupełnie nową skalę. Ukształtowały one dzisiejszą tożsamość regionu w równym stopniu co nowy ustrój polityczny i gospodarczy.

Przez kolejne dwie dekady postępujące kapitalizm i globalizacja niosły nas konsekwentnie coraz dalej, szybciej i pewniej, aż przyzwyczailiśmy się myśleć o nich w kategoriach rozwoju o wektorze zwróconym tylko w jedną stronę — naprzód! Ale dziś wiemy także, że był to moment tyle istotny w nowoczesnej historii Europy, co wyjątkowy. Obecny kryzys wywołany napływem nowych imigrantów do Europy pokazuje, że nasze uczestnictwo w tej globalnej wymianie było i jest jednokierunkowe. Nie jesteśmy skłonni dzielić się przywilejami, których dostąpiliśmy najpierw po upadku muru berlińskiego, a później wstępując do Unii Europejskiej. Dużo chętniej wyjeżdżamy niż gościmy u siebie obcych.

Wystawa „Podróżnicy”

Prace prezentowane na wystawie „Podróżnicy” opowiadają tak o wyjazdach wakacyjnych, dalekich wyprawach, jak i migracjach. Koncentrują się na okresie od połowy XX wieku do dziś — od zamkniętych granic podzielonej, zimnowojennej Europy do napędzanego przez kapitalizm przyspieszenia pierwszych dekad XXI wieku. Oferują spojrzenie na kilka ostatnich dziesięcioleci w historii Europy Środkowo-Wschodniej oczami współczesnych artystów pochodzących z tego regionu — krajów byłego bloku wschodniego, dawnego ZSRR i dawnej Jugosławii — często migrantów w pierwszym i drugim pokoleniu.

23 artystów z 15 krajów pokazuje, jak pomiędzy naszą częścią Europy a innymi regionami świata przepływają osoby, towary oraz idee. Twórcy ci opowiadają o turystach marzących w czasach zimnej wojny o dalekich podróżach, dla których swoboda przemieszczania się była synonimem wolności politycznej. O podróżnikach, którzy w dalekich wyprawach odkrywają zapomniane historie opuszczonych miejsc. O dawnych i współczesnych migrantach z tożsamością ukształtowaną na przecięciu języków i kultur.

Ale również o przedmiotach, jakie wszyscy ci wędrowcy zabierają ze sobą. Obrazach, które mają przypominać o domu, a które dla innych stają się źródłem wiedzy o świecie. Towarach, które w odległych krajach przemieniają się w ambasadorów swojej kultury. Dziełach sztuki, których cyrkulacja poza miejsce pochodzenia, staje się podstawą budowania kanonów.

Artyści prezentują różnorodne środki transportu, jak statki, pociągi i autobusy czy też wizy oraz pozwolenia — umożliwiające lub ograniczające osobistą mobilność. Odkrywając wzbogacającą wartość podróży, pokazują jednocześnie napięcia nieuchronnie powstające pomiędzy poetyckością samego doświadczenia a sytuacją polityczną, która tę podróż uwarunkowała.

C.T.Jasper i Joanna Malinowska, „Halka/Haiti. 18°48'05"N 72°23'01"W", 2015, wielokanałowa projekcja wideo, z kolekcji Zachęty ― Narodowej Galerii Sztuki

Większość z nas zna swojskość tylko jednego domu i jednej kultury. Podróżnik korzysta z daru wielu różnych punktów widzenia. Jego perspektywa pozwala nam odkryć i zrozumieć wartość innych miejsc i narodów, ale również spojrzeć na siebie jak na obcego. Spojrzenie „Podróżników” na doświadczenie wędrówki w sztuce artystów z Europy Środkowo-Wschodniej jest taką właśnie próbą rzucenia światła na współczesną tożsamość regionu.

Artyści

Na wystawie po raz pierwszy w Polsce będzie można zobaczyć twórczość Adéli Babanovej , Albana Muji oraz Dushana Petrovicha. Specjalnie na pokaz w Zachęcie Joanna Malinowska i C.T. Jasper przygotowali film dokumentalny zdradzający kulisy ich wyprawy na Haiti, a Radek Szlaga i Honza Zamojski rekonstruują instalację Transatlantyk powstałą na targi sztuki Frieze w Nowym Jorku w 2012 roku. Nowe prace zaprezentują także Irina Korina, Anita Tímea Oravecz i Ilona Németh wspólnie z Jonathanem Ravaszem.

Otwarcie ekspozycji będzie również pierwszą w Polsce prezentacją projektu C.T. Jaspera i Joanny Malinowskej, pokazywanego w Pawilonie Polonia na ubiegłorocznym Biennale Sztuki w Wenecji. Będzie także premierą polskiej wersji językowej książki Halka/Haiti. 18 48′05″N 72 23′01″W. C.T. Jasper, Joanna Malinowska pod redakcją Magdaleny Moskalewicz — publikacji dokumentującej wyprawę artystów i ich zespołu na Haiti w 2015 roku.

Czas trwania wystawy: 14.05—21.08.2016

Więcej informacji na stronie Zachęty.