W górach bezpieczeństwo to podstawa trekkingu. Na co uważać jesienią i zimą na szlaku?

Choć umiejętności bezpiecznego poruszania się po górach powinien mieć każdy turysta wychodzący na trekking, szczególnie istotne są one późną jesienią i zimą. Zwłaszcza zimą istnieje wiele niebezpieczeństw specyficznych dla tej pory roku. Należą do nich między innymi: zagrożenia lawinowe, odmrożenia, wychłodzenia, poślizgnięcia i zaginięcia.

Zasady bezpieczeństwa w górach

Kurs lawinowy

Kursy lawinowe, które od kilku lat cieszą się rosnącą popularnością wśród turystów, dedykowane są tym, którzy w najbezpieczniejszy z istniejących sposobów chcą korzystać z uroków zimy, mówi Marcin Józefowicz, ratownik-instruktor TOPR, szef szkoleń lawinowych odbywających się w Tatrach zimą, dokładniej w Dolinie Pięciu Stawów Polskich.

Na kursach lawinowych zajęcia odbywają się w dwóch głównych blokach tematycznych. Pierwszy dotyczy umiejętności poruszania się po górach w zimie. Świadomość, jak unikać lawin, daje największe szanse na bezpieczną i udaną wycieczkę.

Instruktorzy TOPR starają się wyposażyć kursantów w wiedzę, która umożliwi im podejmowanie samodzielnych, trafnych decyzji dotyczących wyjścia w góry. Uczestnicy uczą się m.in. umiejętności rozpoznawania rodzajów pokrywy śnieżnej oraz wyboru najbezpieczniejszej drogi w terenie zagrożonym lawinami, tłumaczy Marcin.

Najbardziej optymistyczny scenariusz górskiej wyprawy zimowej zakłada, że turysta właściwie oceni warunki, uniknie niebezpieczeństwa lawinowego i pełen wrażeń wróci do schroniska. Niestety nie zawsze tak się dzieje, dlatego trzeba też wiedzieć, jak zachować się w trakcie i po zejściu lawiny. Praktykę tę najlepiej zdobyć pod okiem instruktora.

Ćwiczenia prowadzone na polu lawinowym dają wiedzę praktyczną. Kursant może sam sprawdzić i porównać sposoby poszukiwania zasypanych osób z detektorem lawinowym i bez niego. Zmierzy się też z presją czasu podczas odkopywania pozorowanych zasypań ze średniej głębokości 1,2 m. Podczas ćwiczeń stawia się również przed kursantami zadania związane z kierowaniem grupą, oceną ryzyka i trudnym wyborem: kogo ratować najpierw, kto ma większe szanse na przeżycie? Oczywiście nikt nie może wyręczyć ratowników, ale umiejętności wymienione powyżej zapewnią każdemu turyście elementarne poczucie bezpieczeństwa w górach. Tylko pomoc koleżeńska, odpowiednie działania zespołu, który pozostał na powierzchni lawiny, w połączeniu z działaniami zorganizowanych służb ratowniczych dają – proporcjonalnie do zagrożenia – duże szanse na przeżycie, wylicza instruktor TOPR.

W górach bezpieczniej na skitourach

Wyposażeni w niezbędną wiedzę i odpowiedni sprzęt możemy pokusić się o podjęcie wyzwań, jakie przed nami stawia zima. Pokonywanie górskich tras na coraz bardziej popularnych skitourach lub rakietach śnieżnych to aktywność możliwa tylko o tej porze roku.

Chodzenie na skitourach jest w zasadzie najbezpieczniejszym i najszybszym sposobem poruszania się w warunkach zimowych w górach. Pamiętać trzeba jednak o zasadach towarzyszących wyborowi trasy narciarskiej. Nie zapomnijmy o omijaniu formacji wklęsłych i pól śnieżnych. Weźmy pod uwagę nawisy i różnice w pokrywie w zależności od wystawy stoku oraz odpowiedni wybór nastromienia stoku do warunków lawinowych panujących lokalnie. Bardzo istotny jest również sposób poruszania się w zespole. Właściwe przerwy odciążą pokrywę śnieżną, mogą także zmniejszyć liczbę ofiar porwanych przez lawinę, tłumaczy Marcin.

Pasjonatom narciarstwa wysokogórskiego dedykowane są specjalne kursy zawierające elementy bezpieczeństwa lawinowego w tej dyscyplinie. Pamiętajmy o tym, że bardzo rzadko dochodzi do wypadku lawinowego w momencie, gdy ekipa się tego spodziewa. Zwykle jest to kompletne zaskoczenie. Dlatego bardzo ważne jest, aby przed wyjściem w góry dokonać trafnej oceny swoich umiejętności oraz warunków i zagrożeń. Planowanie wyprawy najlepiej rozpocząć jeszcze przed wyjazdem w wybrany rejon.

Analizie zgromadzonych informacji na temat warunków atmosferycznych i stopnia zagrożenia lawinowego powinna towarzyszyć ocena umiejętności i możliwości zespołu, sprawdzenie sprzętu oraz analiza terenu. Te same kwestie należy przeanalizować na miejscu przed planowaną wyprawą, a także kontrolować sytuację przez całą wycieczkę. Turystyka zimowa jest wymagająca zarówno na poziomie przygotowań, jak i jej uprawiania, warto jednak podjąć wyzwanie, jakie przed nami stawia, i w pełni cieszyć się urokami tej, dla wielu najpiękniejszej, pory roku.